11 juni 2025
Miriam aan het woord over veiligheid, digitalisering en energie
Bij het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering (CVD) draait alles om samenwerking en vernieuwing. Regelmatig bloggen onze vaste teamleden over wat ze bezighoudt: van digitale veiligheid en maatschappelijke uitdagingen tot innovaties die het verschil maken. Krijg een kijkje achter de schermen en ontdek hoe wij – samen met partners – werken aan een veiligere digitale toekomst. In dit blog lees je hoe Miriam Oostinga, programmamanager onderzoek bij het CVD, aan de slag is gegaan met veiligheid. digitalisering en energie.
“TenneT komt naar Apeldoorn, Miriam. Volgens mij biedt dit mooie kansen op het gebied van onderzoek. Kun jij hier een 2-pager over schrijven?”
Deze vraag kreeg ik in februari, terwijl ik nét twee weken officieel aan de slag was als programmamanager onderzoek bij het CVD. Oef, dacht ik. Het schrijven zelf komt wel goed. Maar wat moet ik eigenlijk opschrijven? Met veiligheid ben ik inmiddels redelijk vertrouwd. Digitalisering begint ook steeds meer te landen. Maar de energietransitie? Daar had ik tot dan toe geen kaas van gegeten. Inmiddels ben ik begonnen met inlezen en heb ik de eerste gesprekken met onderzoekers van onze CVD-partners gepland of al gevoerd. En ik ben overtuigd: de energietransitie is een onderwerp waar we als CVD mee aan de slag moeten. In dit blog deel ik de context die ik tot nu toe heb opgehaald, en de onderzoeksvragen die bij mij beginnen te borrelen. Ik ben er nog niet, maar misschien denk je na het lezen wel: hé, daar kan ik ook iets in betekenen.
TenneT naar Apeldoorn
Rond 2028 moet aan de Kayersdijk in Apeldoorn een distributie-, opleidings- en testcentrum van TenneT verrijzen*. Het elektriciteitsnet moet namelijk versneld worden uitgebreid - op land én op zee - om aan de groeiende vraag te voldoen. Apeldoorn is daarin een logische keuze: centraal gelegen, goed bereikbaar voor personeel en handig voor de distributie van materialen en materieel.
Wat doet TenneT?
TenneT is de landelijke netbeheerder van het hoogspanningsnet, en transporteert dagelijks elektriciteit voor 43 miljoen mensen in Nederland en Duitsland. Zij zorgen er - indirect - voor dat er bij jou thuis een lamp aangaat als je de schakelaar omzet. Om het net stabiel te houden, moet de frequentie constant blijven op 50 Hertz. Dat vraagt een zorgvuldig evenwicht tussen verbruik (denk aan huishoudens, bedrijven, fabrieken) en productie (voorheen kolen- of gascentrales, nu steeds vaker zon en wind). Als dat evenwicht verstoord raakt, daalt of stijgt de frequentie - en kan er stroomuitval ontstaan.
Offshore, weersafhankelijk en decentraal
Wat het extra complex maakt: duurzame energie is weersafhankelijk, dus minder voorspelbaar. Bovendien komt productie niet meer uitsluitend uit grote centrales, maar ook van huishoudens met zonnepanelen of offshore windparken op zee. Die windparken liggen op steeds grotere afstand van de kust. Waar de huidige parken nog tussen de 10–40 kilometer liggen, worden nieuwe parken gebouwd op 50 kilometer of verder. Hoe verder op zee, hoe complexer en kwetsbaarder de infrastructuur: technisch, operationeel én digitaal. Je kunt er niet zomaar heen. Alles moet op afstand bestuurd worden, en dus volledig afhankelijk van data en digitale systemen.
Veiligheid, digitalisering en energie: een logische verbinding
Hier wordt voor mij de cirkel rond. Binnen het CVD focussen we in ons onderzoeksprogramma op drie hoofdthema’s:
· Kritische data en infrastructuur
· Informatie gestuurd werken
· Cyberweerbaarheid
Wat betekent dit voor de energietransitie? Bijvoorbeeld:
· Welke soorten data zijn cruciaal voor de offshore energievoorziening?
· Hoe slaan we die data veilig op en zorgen we dat ze beschikbaar blijven, ook in crisissituaties?
· Hoe bouwen we vertrouwen in data-analyse en AI voor operationele beslissingen?
· Hoe bereiden we operators voor op onverwachte situaties, en zorgen we dat zij risico’s op tijd herkennen?
Oproep: denk mee!
Dit blog is een eerste verkenning van dit thema. Maar één ding is zeker: de energietransitie raakt aan alles waar wij als CVD voor staan. Veiligheid, data, besluitvorming, weerbaarheid. Daarom mijn vraag aan jou: ben jij, of ken jij iemand die hieraan wil meewerken? Misschien ben je onderzoeker, beleidsmaker, student of specialist. Ik kom graag met je in contact, om mijn 2-pager te voeden, maar vooral om samen verder te bouwen aan onderzoek dat er écht toe doet
Tot slot: een bedankje
Veel dank aan Gerwin Hoogsteen – universitair docent bij de Universiteit Twente – een van de eersten die mij op toegankelijke en enthousiaste wijze wegwijs wist te maken in deze complexe, maar o zo relevante wereld van veiligheid en digitalisering binnen de energietransitie. Zijn uitleg gaf me niet alleen inhoudelijk houvast, maar ook de overtuiging dat wij hier als CVD iets mee moeten.
