Werkcongres over Whole of Society in de Stedendriehoek

Van intentie naar beweging

Het werkcongres vormde het voorlopige hoogtepunt van een bredere verkenning die begin 2025 van start ging in de Regio Stedendriehoek (Apeldoorn, Deventer, Zutphen). Het doel: daadwerkelijke beweging creëren. Onder leiding van projectleider Eric-Jan de Roode – specialist in publiek-private samenwerking – werken vele partijen toe naar een duurzaam en gedragen Whole of Society-programma voor de regio, waarin overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties én burgers gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor maatschappelijke weerbaarheid.

De urgentie is helder. De regio – en breder, Nederland – staat bloot aan toegenomen risico’s: van geopolitieke spanningen en digitale dreigingen tot klimaatverstoringen. Deze complexe realiteit vraagt om een integrale aanpak waarin samenwerking niet vrijblijvend is, maar noodzakelijk.

De kracht van ontmoeting

Tijdens het werkcongres gingen de deelnemers in break-outsessies aan de slag met scenario’s, brachten ze succesfactoren in kaart en formuleerden ze prioriteiten. Het energieniveau lag hoog, de gesprekken waren open en de ambitie was voelbaar. Tegelijkertijd werd duidelijk dat ‘samenwerken’ in de praktijk meer vraagt dan alleen goede intenties: het vereist lef, wederzijds vertrouwen en de bereidheid om over sectorale en institutionele grenzen heen te stappen.

Het congres kreeg extra diepgang dankzij inspirerende bijdragen van IJle Stelstra (directeur van het NIPV), Ton Heerts (burgemeester van Apeldoorn) en Marco Zannoni (Ministerie van Justitie en Veiligheid). Zij deelden hun visie op de noodzaak van stevige governance, heldere rolverdeling en krachtig leiderschap bij het omgaan met complexe crises. Deelnemers wisselden vervolgens praktijkervaringen uit, discussieerden over knelpunten en onderzochten de randvoorwaarden voor succesvolle samenwerking.

Gedeelde basis

De Whole of Society-aanpak – geïnspireerd op Scandinavische modellen – richt zich op het versterken van de samenleving als geheel. Dat betekent niet alleen inzetten op crisisstructuren, maar ook investeren in het onderlinge vertrouwen, in netwerkvorming en in het leren spreken van elkaars taal.

In het traject van de Stedendriehoek wordt gewerkt met het WeerbaarNL-model, dat vijf maatschappelijke behoeften onderscheidt: veiligheid, basisbehoeften, opgeschaalde medische zorg, nafase en herstel en tot slot vitale processen.

Deze indeling helpt om capaciteiten, rollen en afhankelijkheden te structureren en domein overstijgend te denken. Via een digitale applicatie worden partijen gekoppeld aan hun specifieke bijdrage binnen deze domeinen, waarmee de basis wordt gelegd voor een duurzaam publiek-privaat ecosysteem.

Van woorden naar daden

De bijeenkomst op 6 juni markeert de overgang van de verkennende fase naar de uitvoeringsvoorbereiding. De opbrengsten uit het werkcongres worden gebundeld in een whitepaper, waarin inzichten, aanbevelingen en vervolgstappen worden vastgelegd. Cruciaal hierbij is het activeren van eigenaarschap bij alle betrokken partijen. Zoals De Roode het verwoordt: “We willen niet praten óver samenwerking, maar die samenwerking dóen. Dit project is van de regio, van de burgemeesters, van de veiligheidsregio’s, van de bedrijven. Juist daardoor kunnen we iets bouwen dat standhoudt.”

CVD als katalysator

Het CVD heeft dit werkcongres met plezier mogelijk gemaakt, samen met het team van Eric-Jan. Het was een belangrijke mijlpaal in de opdracht die we kregen van Regio Stedendriehoek om in 2025 een programma op te zetten dat de hele regionale samenleving betrekt en dat leidt tot scenario’s en handelingsperspectieven die ook bruikbaar zijn voor andere crises en regio’s.

Als kennis- en samenwerkingsplatform op het snijvlak van veiligheid en digitalisering is het CVD bij uitstek gepositioneerd om dit soort complexe, maatschappelijke opgaven te ondersteunen. We faciliteren ontmoeting, delen kennis en stimuleren innovatie, maar bovenal brengen we mensen en organisaties bij elkaar – zoals op 6 juni gebeurde.

De komende tijd werkt het CVD samen met de regio aan de verdere uitwerking van het Whole of Society-programma. Met als doel: een weerbaarder Stedendriehoek, en een model dat navolging verdient in andere regio’s van Nederland.

Over Whole of Society in de Stedendriehoek

Dit project kwam tot stand dankzij de gezamenlijke inzet van onder meer het NIPV, de Regio Stedendriehoek, Saab Nederland en de Infra Capacity Alliance. Ook de veiligheidsregio's Noord- en Oost-Gelderland en IJsselland waren nauw betrokken bij de ontwikkeling. Vertegenwoordigers van deze organisaties fungeerden als klankbord voor projectleider Eric-Jan de Roode en speelden een cruciale rol bij de totstandkoming van de conferentie. Deze samenwerking onderstreept hoe essentieel het is dat publieke en private partijen gezamenlijk optrekken om Nederland weerbaarder te maken.